Echtscheiding in de 19e eeuw
Komt dat voor? Jazeker! Wel is het voor 1971 veel moeilijker om te scheiden dan tegenwoordig. Er zijn maar vijf redenen die men aan kan voeren als grond voor een echtscheiding en dan nog moet aan allerlei voorwaarden worden voldaan.
De redenen zijn: overspel, curatele op grond van verkwisting, veroordeling tot gevangenisstraf wegens misdrijf van vier jaar of meer, kwaadwillige verlating die minstens vijf jaar heeft geduurd en mishandeling.
Harmanus Uiltjes Tuinstra
Op 25 juni 1809 trouwen de schippersknecht Harmanus Uiltjes Tuinstra en Trijntje Sjoerds Knaap in Bolsward. Ze zijn dan allebei 20 jaar. Blijkbaar is er geldgebrek want op 6 augustus 1810 verkopen ze 1/8 deel in een boerderij en grond in Uitwellingerga aan Hylke Anskes. Het is blijkbaar geen gelukkig huwelijk, want op 13 maart 1812 wordt er door Trijntje een echtscheidingskwestie voorgelegd. Op dat moment is zij een gesepareerde huisvrouw.
Ondertussen krijgt Trijntje Knaap een relatie met de onderwijzer Jan Westendorp. Uit deze relatie wordt op 11 januari 1814 in Sneek een meisje geboren. Haar naam is Sipkje Hester Westendorp.
Geboorteakte Sipkje Hester Westendorp
De echstscheiding van Harmanus en Trijntje wordt uitgesproken op 11 oktober 1815. Een maand later, op 17 november 1815 wordt Jeltje geboren. Zij is de dochter van Harmanus Uiltjes Tuinstra en Lolkien Harmens de Wit.
Geboorteakte Jeltje
Harmanus en Lolkien trouwen op 21 april 1816. Bij dit huwelijk wordt Jeltje erkent.
Huwelijksakte Harmanus en Lolkien
Voordat dit huwelijk is gesloten bevalt Trijntje Knaap van een zoon. Op 16 januari 1816 wordt Daniël Tiggelaar van Westendorp geboren. Trijntje en Jan zijn nog steeds niet getrouwd.
Geboorteakte Daniël Tiggelaar van Westendorp
Ondertussen verhuizen Trijntje en Jan naar Leeuwarden. Hier wordt op 26 februari 1821 Sjoerd Rienier Westendorp geboren.
Geboorteakte Sjoerd Reinier Westendorp
OP 8 april 1821 gaan Trijntje Knaap en Jan Westendorp trouwen.
Huwelijkakte Trijntje Knaap en Jan Westendorp
Dit is de eerste echtscheidng in de familie. Het is zeker niet de laatste.
De nakomelingen van Harmanus Uiltje Tuinstra
VI-c Harmanus Uiltjes Tuinstra is geboren op 09-02-1789 in Bolsward, zoon van Uiltje Teekes Tuinstra en Antje Hermanus Mulder. Harmanus is overleden op 02-05-1842 in Bolsward, 53 jaar oud.
Harmanus:
(1) trouwde, 20 jaar oud, op 25-06-1809 in Bolsward met Trijntje Sjoerds Knaap, 20 jaar oud. De ontbinding van het huwelijk werd geregistreerd op 11-10-1815 in Sneek (Scheiding). Trijntje is geboren op 01-05-1789 in Sneek, dochter van Sjoerd Sybrens Knaap en Sipkjen Gerrits. Trijntje is overleden op 09-12-1867 in Leeuwarden, 78 jaar oud.
(2) trouwde, 27 jaar oud, op 21-04-1816 in Bolsward met Lolkien Harmens de Wit, 28 jaar oud. Lolkien is geboren op 14-05-1787 in Bolsward, dochter van Harmen Beerents de Wit en Jeltje Steffens de Jong. Lolkien is overleden op 24-10-1821 in Bolsward, 34 jaar oud.
(3) trouwde, 34 jaar oud, op 07-09-1823 in Bolsward met Ymkje Rientses Post, 36 jaar oud. Ymkje is geboren op 26-10-1786 in IJlst, dochter van Rients Symens en Jetske Rintjes Post. Ymkje is overleden op 10-01-1856 in Bolsward, 69 jaar oud.
Kinderen van Harmanus en Lolkien:
1. Jeltje Tuinstra, geboren op 17-11-1815 in Bolsward. Overleden op 31-03-1883.
2. Antje Hermanus Tuinstra, geboren op 19-06-1817 in Bolsward. Overleden op 24-08-1850.
3. Harmen Hermanus Tuinstra, geboren op 02-10-1819 in Bolsward. Harmen is overleden op 11-12-1837 in Bolsward, 18 jaar oud.
De nakomelingen van Trijntje Sjoerds Knaap
Trijntje Sjoerds Knaap is geboren op 01-05-1789 in Sneek, dochter van Sjoerd Sybrens Knaap en Sipkjen Gerrits. Trijntje is overleden op 09-12-1867 in Leeuwarden, 78 jaar oud.
Trijntje:
(1) trouwde, 20 jaar oud, op 25-06-1809 in Bolsward met Harmanus Uiltjes Tuinstra, 20 jaar oud. De ontbinding van het huwelijk werd geregistreerd op 11-10-1815 in Sneek (Scheiding). Harmanus is geboren op 09-02-1789 in Bolsward, zoon van Uiltje Teekes Tuinstra en Antje Hermanus Mulder. Harmanus is overleden op 02-05-1842 in Bolsward, 53 jaar oud.
(2) trouwde, 31 jaar oud, op 08-04-1821 in Leeuwarden met Jan Westendorp, 29 jaar oud. Jan is geboren op 21-05-1783 in Haarlem als zoon van Arent Westendorp en Hester Tiggelaar. Jan is overleden op 31-12-1853 in Leeuwarden, 70 jaar oud.
Kinderen van Jan en Trijntje:
1. Sipkje Hester Westendorp, geboren op 11-01-1814 in Sneek. De aangever erkent de vader te zijn. Overleden op 07-10-1816 in Sneek, 2 jaar oud.
2. Daniël Tiggelaar van Westendorp, geboren op 06-01-1816 in Sneek. De aangever erkent de vader te zijn. Overleden op 01-05-1883 in Leeuwarden, 67 jaar oud.
3. Sjoerd Reinier Westendorp, geboren op 26-02-1821 in Leeuwarden. Erkent bij het huwelijk (08-04-1821). Overleden op 06-01-1826, 4 jaar oud.
4. Sipkje Hester Westendorp, geboren op 12-10-1822 in Leeuwarden. Overleden op 08-06-1896 in Leeuwarden, 74 jaar oud.
5. Catharina Hermanna Johanna Westendorp, geboren op 08-10-1824 in Leeuwarden. Overleden op 25-04-1888 in Leeuwarden, 63 jaar oud.
6. Sjoerdje Regnera Westendorp, geboren op 02-06-1826 in Leeuwarden. Overleden op 20-03-1869 in Leeuwarden, 42 jaar oud.
Jan Westendorp is weduwnaar van Dorothea Elisabeth Schonewolff. Zij is overleden op 21 maart 1811 in Stavoren, Friesland, Nederland.
Kinderen uit dit huwelijk:
1. Anna Elisabeth Westendorp, geboren op 10 december 1807 in Amsterdam. Overleden op 12 april 1888 in Haarlem, 80 jaar oud.
2. Arend Johannes Westendorp, geboren op 2 november 1808 in Stavoren. Overleden op 23 juli 1849 in Leeuwarden, 40 jaar oud.