Waarom is men gaan lachen op de foto? Op een schilderij lacht men immers ook niet. In de portretgeschiedenis laten de meeste portretschilders hun modellen ernstig kijken. Verre voorouders geven hoogstens een glimlach weg,
In de vroege fotografie is het niet anders. Voorouders kijken je ernstig aan, vanuit de jaren twintig en dertig. Ze staan naast een zuil, met een boek in de hand en kijken alsof hun leven ervan afhangt.
Een portretfoto is tot ver in de twintigste eeuw als een schilderij: je laat het nageslacht zien dat je karakter hebt, dat je een moreel evenwichtig mens bent; en die is ernstig.
Pas in de jaren vijftig verandert het ineens: lach naar het vogeltje, zo klonk het, laat zien dat je vrolijk bent, en laat die tanden zien, anders lijk je zo gesloten.
Wanneer de eerste lachende portretfoto is gemaakt? Moeilijk te zeggen. maar het feit is dat na de Tweede Wereldoorlog lachen op portretfoto's ineens de norm wordt. Uit de VS kwamen de lachende modellen op tijdschriftreclames, en de opvoedkundige plaatjes die het kerngezin als immer lachende hoeksteen van de samenleving tonen.
De portretlach is, met ander woorden, op hetzelfde moment opgekomen als Elvis, Superman en milkshakes. De portretlach weerspiegelt een nieuwe manier van hoe je herinnerd wilt worden door het nageslacht: niet waardig, deftig of karaktervol, maar vlot en onbezorgd. De lach op de pasfoto hoort bij de tijd dat ook bruinverbrand en spiermassa belangrijk zijn. Een goed mens is ineens een vrolijk, makkelijk en gezond mens.
Natuurlijk is het toeval, dat hij juist ny weer op het paspoort vedrwijnt. Maar wel veelbetekend: op het moment dat niemand nog wil aankomen met 'Amerikaanse waarden', wordt er ook niet meer gelachen op de identiteitskaart. Het is weer tijd voor ernst.
Het is voorbij; al die jaren waarin altijd gelachen moest worden. Jaren waarin fotografen zelfs flauwe grappen maakten om de onwilligen toch maar de mondhoeken op te laten trekken, en liefst de tanden te laten ontbloten.
Klik hier voor de eisen die aan de nieuwe pasfoto worden gesteld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten