Lachen op de foto

Waarom is men gaan lachen op de foto? Op een schilderij lacht men immers ook niet. In de portretgeschiedenis laten de meeste portretschilders hun modellen ernstig kijken. Verre voorouders geven hoogstens een glimlach weg,

In de vroege fotografie is het niet anders. Voorouders kijken je ernstig aan, vanuit de jaren twintig en dertig. Ze staan naast een zuil, met een boek in de hand en kijken alsof hun leven ervan afhangt.
Een portretfoto is tot ver in de twintigste eeuw als een schilderij: je laat het nageslacht zien dat je karakter hebt, dat je een moreel evenwichtig mens bent; en die is ernstig.
Pas in de jaren vijftig verandert het ineens: lach naar het vogeltje, zo klonk het, laat zien dat je vrolijk bent, en laat die tanden zien, anders lijk je zo gesloten.

Wanneer de eerste lachende portretfoto is gemaakt? Moeilijk te zeggen. maar het feit is dat na de Tweede Wereldoorlog lachen op portretfoto's ineens de norm wordt. Uit de VS kwamen de lachende modellen op tijdschriftreclames, en de opvoedkundige plaatjes die het kerngezin als immer lachende hoeksteen van de samenleving tonen.

De portretlach is, met ander woorden, op hetzelfde moment opgekomen als Elvis, Superman en milkshakes. De portretlach weerspiegelt een nieuwe manier van hoe je herinnerd wilt worden door het nageslacht: niet waardig, deftig of karaktervol, maar vlot en onbezorgd. De lach op de pasfoto hoort bij de tijd dat ook bruinverbrand en spiermassa belangrijk zijn. Een goed mens is ineens een vrolijk, makkelijk en gezond mens.

Natuurlijk is het toeval, dat hij juist ny weer op het paspoort vedrwijnt. Maar wel veelbetekend: op het moment dat niemand nog wil aankomen met 'Amerikaanse waarden', wordt er ook niet meer gelachen op de identiteitskaart. Het is weer tijd voor ernst.

Het is voorbij; al die jaren waarin altijd gelachen moest worden. Jaren waarin fotografen zelfs flauwe grappen maakten om de onwilligen toch maar de mondhoeken op te laten trekken, en liefst de tanden te laten ontbloten.

Klik hier voor de eisen die aan de nieuwe pasfoto worden gesteld.

Tuinstra in boeken - 3

Surrogaten voor Murk Tuinstra

In Murk Tuinstra heeft Anton Wachter eindelijk de boezemvriend gevonden die hij zocht, al is de jongen dan soms een beetje te bangelijk naar zijn zin. Anton is dan ook geschokt als hij hoort dat Murk naar Amsterdam gaat verhuizen. En al zegt Murk dat ze kunnen schrijven en elkaar in de vakanties op kunnen zoeken, Anton voelt zich in de steek gelaten.

Om het gemis van Murk te compenseren, gaat Anton andere vrienden zoeken. De eerste is Willem de Weerd, maar deze heeft wat teveel vervelende en vieze trekjes naar Anton’s smaak. Hij blijft dan ook niet lang een surrogaat.
Anton’s nieuwe vriend wordt Dirk Touraine, het zoontje van de plaatselijke dokter. Dirk heeft vrij chique gewoontes qua spraak, maar blijft toch een echte jongetje. Maar ook deze vriendschap is slechts van korte duur. De moeder van Dirk zegt een keer iets tegen Anton wat verkeerd valt en ook Dirk zelf valt tegen.

In de vakantie merkt Anton weer dat zijn beste vriend toch Murk blijft en de rest van de jongens die hij kent surrogaten blijven. Toch blijft hij op zoek naar de perfecte surrogaat. Een nieuwe vriendschap zoekt Anton tussen de sporters. Hoewel Anton kort van adem is en niet erg sportief, heeft hij toch een grote belangstelling voor sport. Dit begint bij het bokspringen en kaatsen, later volgt het voetballen. Tussen deze sporters vindt Anton nieuwe surrogaten: Jelle Mol behoort hier ook toe. Jelle is een stevige jongen die goed kan rijmen en ook graag meedoet aan allerlei sporten. In eerste instantie lijkt Jelle aan Anton zijn kant te staan, maar al snel blijkt hij een vervelende treiteraar en stoot Anton hem af. Anton houdt zich nu een beetje oppervlakkig wat betreft vriendschappen en richt zich helemaal op de sport.
Hij voelt zich aangetrokken tot voetbal, maar wordt niet aangenomen door de plaatselijke voetbalclub van jan van Breedevoort: "Eendracht". Daarom besluit Anton om zelf maar een voetbalclub op te richten. Hij smeekt zijn ouders om een mooie voetbal en krijgt die ook. Voetbalclub "Excelsior" is geboren. De spelers die Anton aantrekt –waaronder ook Jelle Mol- blijken helaas niet in staat om een goed team te vormen. Gelukkig kondigt Jan van Breedevoort na een (voor Anton’s team) ongunstige wedstrijd aan zich met zijn team bij "Excelsior" te voegen. Anton leeft in euforie, hij heeft eindelijk bereikt wat hij wilde: hij is populair en geliefd bij alle jongens van zijn jaar. De euforie is niet van lange duur. Nog geen dag na de eenwording van "Eendracht" en "Excelsior" vertellen Anton zijn ouders hem dat hij niet meer mag voetballen. De dokter uit Amsterdam heeft hen verteld dat Anton’s gezondheid te zwak is om een dergelijke sport te beoefenen. Zo wordt Anton zijn droom verstoort door zijn eigen ouders. De voetbalclub, die afhangt van Anton zijn bal, wordt nu ook ontbonden. Anton zijn pas verworven prestige is dus volledig
verdwenen.

Nieuwe surrogaten zoekt Anton tussen de vechters. In Jules Salomon lijkt Anton een echte goede vriend te hebben gevonden. Jules is een Joodse jongen, tot dusver nog zonder vrienden, die toch vele aantrekkelijke kanten heeft.
Jules ontpopt zich al snel als een goede vechter en met hem naast zich lijkt Anton iedereen aan te kunnen. Van zijn ouders keert Anton zich steeds meer af, ze stellen hem teleur. Jules is bovendien erg ruw tegenover zijn moeder en zusje en dit gedrag neemt Anton over. Omdat Jules toch een ijverige student lijkt hebben de ouders van Anton niks tegen op de jongen. Anton zijn schoolresultaten gaan wel steeds verder achteruit, tot groot verdriet van zijn ouders.

Samen met Jules maakt Anton een paar vechtpartijen mee, zoals de "schooloorlog". Bij de laatste vechtpartij gaat het echter mis: Anton voelt geen drift en kan dus ook niet meevechten. Jules is hier kwaad over en wil Anton niet meer spreken.

Anton’s schoolresultaten gaan nog verder achteruit, van vijf onvoldoendes gaat hij naar zes onvoldoendes en hoewel het eerst iets beter lijkt te gaan blijft hij toch zitten. Met zijn eindrapport durft Anton niet naar huis en hij besluit wat door de stad te gaan zwerven. Er is net kermis in de stad.
Doelloos zwerft Anton wat rond. Het wordt al maar later en opeens neemt Anton een besluit: hij zal van huis weglopen en zich bij de kermis aansluiten. Niet lang na dit besluit ziet Anton Jules lopen. Hij wenkt hem en vertelt hem van zijn plannen. Jules had immers al eens eerder wegloopplannen gehad. Jules, allang niet meer boos, sluit zich bij Anton aan. Samen melden ze zich aan bij een kermisbaas, vastbesloten om een nieuw leven te gaan leiden. Wat ze niet weten is dat de kermisbaas de politie heeft gewaarschuwd. Niet veel later komt Anton’s vader zijn zoon ophalen.

Eenmaal thuis krijgt Anton meteen zijn straf, zij het op een beetje een vreemde manier. Anton’s vader heeft namelijk een longontsteking opgelopen, al dan niet van de kou die hij gevat heeft toen hij Anton zocht. Niet veel later overlijdt de man. Anton voelt zich erg schuldig en doet opeens erg hard zijn best op school. Zo hard dat hij in de zesde klas een soort vooropleiding van de HBS doet -de droom van Anton’s vader was om Anton op de HBS te krijgen-. Hoewel Anton dus eindelijk een "vlijtige leerling" wordt lijkt de jongen aan het einde van het boek alleen maar stilletjes en teneergeslagen, waarschijnlijk door het schuldgevoel dat hij heeft over de dood van zijn vader.

__


Deze roman van Simon vestdijk speelt zich af in Harlingen. Van onze familie is er ook een tak naar Harlingen gegaan. Er komt geen Murk in de familie voor.

I. Pieter Tuinstra is geboren op 24-02-1857 in Sneek, zoon van Anne Tuinstra en Nieske Dijkstra. Pieter is overleden op 25-04-1933 in Harlingen, 76 jaar oud.
Pieter trouwde, 26 jaar oud, op 27-05-1883 in Sneek met Grietje Groeneveld, 24 jaar oud. Grietje is geboren op 29-03-1859 in Sneek, dochter van Pieter Groeneveld en Antje Kuipers. Grietje is overleden op 05-04-1943 in Leeuwarden, 84 jaar oud.

Kinderen van Pieter en Grietje:
1. Pieter Tuinstra is geboren op 25-08-1884 in Harlingen, zoon van Pieter Tuinstra en Grietje Groeneveld. Pieter is overleden op 27-03-1948 in Franeker, 63 jaar oud.
Pieter trouwde, 26 jaar oud, op 10-08-1911 in Harlingen met Reintje Rodenhuis, 25 jaar oud. Reintje is geboren op 07-02-1886 in Harlingen, dochter van Klaas Rodenhuis en Grietje Molenaar. Reintje is overleden op 25-05-1975 in Leeuwarden, 89 jaar oud.

2. Anna Tuinstra is geboren op 14-01-1886 in Harlingen, dochter van Pieter Tuinstra en Grietje Groeneveld. Anna is overleden op 03-09-1960 in Den Haag, 74 jaar oud.
Anna trouwde, 25 jaar oud, op 08-05-1911 in Harlingen met Pieter de Roos, 23 jaar oud. Pieter is geboren op 26-12-1887 in Franeker, zoon van Auke de Roos en Aaltje van der Woude. Pieter is overleden op 19-10-1950 in Leeuwarden, 62 jaar oud.

3. Anne Tuinstra is geboren op 16-11-1887 in Harlingen, zoon van Pieter Tuinstra en Grietje Groeneveld. Anne is overleden op 14-08-1965 in Wommels, 77 jaar oud.
Anne trouwde, 25 jaar oud, op 22-05-1913 in Harlingen met Gepke Schuil, 24 jaar oud. Gepke is geboren op 11-11-1888 in Harlingen, dochter van Jan Uilkes Schuil en Pietje Willems Holmans. Gepke is overleden op 04-11-1966 in Wommels, 77 jaar oud.

4. Sjoukje Janna Tuinstra is geboren op 27-10-1889 in Harlingen, dochter van Pieter Tuinstra en Grietje Groeneveld. Sjoukje Janna is overleden op 31-03-1956 in Huizum, 66 jaar oud.
Sjoukje Janna trouwde, 26 jaar oud, op 11-11-1915 in Harlingen met Jacob Douma, 24 jaar oud. Jacob is geboren op 13-12-1890 in Dokkum, zoon van Pieter Douma en Ietje Rosier. Jacob is overleden op 02-01-1986 in Heerenveen, 95 jaar oud.

5. Uilke Tuinstra is geboren op 04-12-1892 in Harlingen, zoon van Pieter Tuinstra en Grietje Groeneveld. Uilke is overleden op 21-05-1971 in Olst, 78 jaar oud.
Uilke:
(1) trouwde, 27 jaar oud, op 11-08-1920 in Wildervank met Anje Baas, 22 jaar oud. Anje is geboren op 11-08-1898 in Onstwedde, dochter van Jurrien Baas en Adriana Knevelbaard. Anje is overleden op 17-07-1956 in Winterswijk, 57 jaar oud.
(2) trouwde, 65 jaar oud, op 23-07-1958 in Winterswijk met Maria (Mies) Koelewijn, 51 jaar oud. Mies is geboren op 04-08-1906 in Bunschoten, dochter van Peter Koelewijn en Fenna Schuil. Mies is overleden op 23-01-2005 in Bunschoten, 98 jaar oud.

6. Niesje Tuinstra is geboren op 17-07-1896 in Harlingen, dochter van Pieter Tuinstra en Grietje Groeneveld. Van de geboorte is aangifte gedaan op 18-07-1896. Niesje is overleden op 05-05-1977 in Delft, 80 jaar oud. Niesje trouwde, 25 jaar oud, op 15-08-1921 in Harlingen met Jacob Poort, 26 jaar oud. Jacob is geboren op 18-05-1895 in Harlingen, zoon van Jan Poort en Froukje Duman. Jacob is overleden op 28-10-1941 in Leeuwarden, 46 jaar oud.

7. Jan Tuinstra is geboren op 22-01-1900 in Harlingen, zoon van Pieter Tuinstra en Grietje Groeneveld. Jan is overleden op 06-08-1986 in Terwispel, 86 jaar oud.
Jan trouwde, 23 jaar oud, op 23-08-1923 in Harlingen met Henderika Sjoerdtje Rinske (Rie) Wijnia, 22 jaar oud. Rie is geboren op 07-01-1901 in Bolsward, dochter van Jan Wijnia en Elsje Willems. Rie is overleden op 14-07-1992 in Bergum, 91 jaar oud.

Uilke Hylkes

Uilke Hylkes is geboren in 1690 als zoon van Hylcke Hiddes en Renck Lolckes. Uilke Hylkes is overleden in 1762 in Oosthem, 72 jaar oud.
Uilke Hylkes trouwde, 30 jaar oud, in 1720 met Antje Hilles, 30 jaar oud, geboren in 1690 als dochter van Hille Taconides en Bauck Ulbes Foekema. Antje Hilles is overleden in 1762 in Abbega , 72 jaar oud.

Kinderen van Uilke Hylkes en Antje Hilles:
1. Baukjen Uilkes is gedoopt op 11-07-1723 in Abbega. Baukjen Uilkes is overleden in 1735, 12 jaar oud.
2. Taeke Uilkes is geboren in 1724 in Oosthem. Hij is gedoopt op 22 oktober 1724 in de Nederlands-Hervormde Kerk in Oosthem. Taeke Uilkes is overleden op 19 juli 1798 in Sneek, 73 jaar oud.
3. Lolcke Uilkes is gedoopt op 09-02-1727 in Abbega. Lolcke Uilkes is overleden na 1749.
4. Fedde Uilkes is gedoopt op 06-11-1729 in Oosthem. Fedde Uilkes is overleden na 1749.
5. Ulbe Uilkes is geboren in 1732 in Oosthem. Hij is gedoopt op 01 juni 1732 in Oosthem. Ulbe Uilkes is overleden na 1765.
6. Baukjen Uilkes is geboren in 1735 in Abbega. Zij is gedoopt op 30-01-1735 in Abbega. Baukjen Uilkes is overleden in 1801, 66 jaar oud.



Uit de quotisatiegegevens van 1749 blijkt dat Uilke Hylkes in Oosthem woont. Zijn beroep is “gemene boer”, d.w.z. dat hij het land moest delen met anderen, of hij behoorde tot de lagere volksklasse.
Het gezin bestaat uit 5 kinderen ouder dan 12 jaar. Het gezin werd aangeslagen tot het aantal van 30 caroliguldens.
Het geldstelsel uit die tijd leek sterk op het stelsel dat tot voor kort in Engeland in gebruik was. Men rekende in guldens, stuivers en penningen. Een stuiver had de waarde van zestien penningen, terwijl de caroligulden - genoemd naar Karel V – 20 stuivers waard was.


Taeke Uilkes is geboren in 1724 in Oosthem als zoon van Uilke Hylkes en Antje Hilles. Hij is gedoopt op 22 oktober 1724 in de Hervormde Kerk van Oosthem.

Taeke is de eerste persoon in de familie waarvan de nakomelingen de naam Tuinstra dragen.


Het merkwaardige feit doet zich voor dat niet alle kinderen van Uilke Hylkes en Antje Hilles dezelfde achternaam kiezen. De nakomelingen van Ulbe Uilkes kiezen voor de naam Wiersma. Dit is dezelfde achternaam als die van de man van Baukjen Uilkes. Zij is namelijk getrouwd met Pieter Rienks Wiersma.